Η Δύναμη της όσφρησης στην Ανθρώπινη Συμπεριφορά

Φρεσκοψημένο ψωμί, φρέσκο χορτάρι, άρωμα λουλουδιών. Αυτά τα αρώματα συνδέονται πολύ συχνά με ευχάριστες σκέψεις για ένα αγαπημένο αρτοποιείο, ένα καλοκαιρινό απόγευμα ή ένα αίσθημα του παρελθόντος που μας κάνει να εισπνέουμε βαθιά, ενώ η μυρωδιά αναβιώνει αναμνήσεις που είχαμε ξεχάσει. Γιατί όμως το άρωμα φαίνεται να προκαλεί τόσο έντονα συναισθήματα;

Τα αρώματα μπορούν να επηρεάσουν την απόδοση μας, τη συμπεριφορά μας και τη διάθεσή μας. Tα αρώματα δημιουργούν αντιδράσεις λόγω των προσωπικών μας σχέσεων με αυτά. Μια μυρωδιά μας επηρεάζει γιατί έχουμε συσχετίσει αυτή τη μυρωδιά με ένα συγκεκριμένο γεγονός. Αυτό ονομάζεται συνειρμική μάθηση – ένα γεγονός ή ένα αντικείμενο συνδέεται με ένα άλλο βάσει των τις εμπειριών του ατόμου. Για παράδειγμα, έχω μια ισχυρή θετική ανταπόκριση στη μυρωδιά της καρύδας επειδή η πρώτη μου έκθεση σε μια έντονη μυρωδιά καρύδας ήταν η χρήση αντηλιακού με άρωμα καρύδας σε διακοπές σε ένα νησί. Οι διακοπές είναι μια ευχάριστη ανάμνηση και συνδέω το άρωμα καρύδας με αυτήν την ευχάριστη μνήμη, παρόλο που το συγκεκριμένο άρωμα  είναι ουδέτερο για τους άλλους. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν συμπαθούν τη μυρωδιά της κοπριάς, ωστόσο η μυρωδιά μπορεί να προκαλέσει ευχάριστη νοσταλγία για κάποιον που μεγάλωσε σε ένα αγρόκτημα και θυμάται την παιδική του ηλικία. Οι μυρωδιές μπορούν να γίνουν θετικές ή αρνητικές ανάλογα με τον τρόπο που τις έχουμε βιώσει.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Ψυχολόγων, η ικανότητα ανίχνευσης οσμών στο περιβάλλον είναι κοινή σε όλα τα έμβια όντα. Η σημασία της αίσθησης της όσφρησης είναι περίπλοκη επειδή δεν έχουμε τη γλώσσα για να την περιγράψουμε καλά. Η σύγκριση ενός αρώματος με ένα άλλο ( από κάτι), είναι σχεδόν ο μόνος τρόπος για να το περιγράψετε.

Μελέτες έχουν δείξει ότι τα έμβρυα στη μήτρα οταν εκτίθενται σε συγκεκριμένες μυρωδιές προτιμούν αυτές τις μυρωδιές ως βρέφη. Αυτές οι προτιμήσεις συνεχίζουν ακόμη και στην ενηλικίωση.

Επίσης κάτι που περιπλέκει την οσφρητική αίσθηση είναι το γεγονός ότι οι μυρωδιές περνούν μέσα από τα κέντρα μνήμης και συναισθημάτων μας πριν υποστούν επεξεργασία από τον εγκέφαλο. Οι συσχετισμένες μνήμες και το πλαίσιο τους, παίζουν κρίσιμο ρόλο στην αντίληψη μας για αυτές. Το οσφρητικό σύστημα ταυτίζεται  με τη συνειρμική μάθηση επειδή συνδέεται με το μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου μας (υποσυνείδητο), δηλαδή τα μέρη του εγκεφάλου που επεξεργάζονται τα συναισθήματα  και προάγουν τη συνειρμική μάθηση.

Το μεταιχμιακό σύστημα είναι μια ομάδα δομών στον εγκέφαλο  που επηρεάζει τα συναισθήματα, τη διάθεση, τη μνήμη και τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Μερικές φορές το ονομάζουν το “πρωτόγονο” τμήμα του εγκεφάλου επειδή οι ίδιες δομές βρέθηκαν στους εγκεφάλους των πρώιμων θηλαστικών. Η όσφρησης είναι η μόνη από τις  αισθήσεις μας που συνδέεται μαζί μας με αυτόν τον τρόπο. Ετσι μπορούμε να εξηγήσουμε πως οι μυρωδιές προκαλούν τόσο έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις.

Πώς τα αρώματα επηρεάζουν τη διάθεση, ακόμη και την ευεξία μας;

Η συνειρμική μάθηση μπορεί να κάνει ένα άτομο να προτιμά ένα άρωμα από ένα άλλο, αλλά μπορεί επίσης να εξηγήσει και πώς οι μυρωδιές επηρεάζουν τη διάθεση και τη συμπεριφορά μας. Μελέτες με τα αρώματα έχουν δείξει ότι οι διαθέσεις μας επηρεάζουν τη σκέψη και τις πράξεις μας. Άνθρωποι με θετική διάθεση είναι πιο δημιουργικοί από ανθρώπους με αρνητική διάθεση. Η έκθεση των ανθρώπων σε μια ευχάριστη μυρωδιά που τους άρεσει, τους εκανε να είναι ποιο δημιουργικοί στην επίλυση προβλημάτων. Η θετική διάθεση έχει αποδειχθεί ότι συνδέεται με μεγαλύτερη παραγωγικότητα και απόδοση. Η έκθεση σε ευχάριστες οσμές αυξάνει τη θετική συμπεριφορά όπως την πιο αποτελεσματική ολοκλήρωση εργασιών και την διάθεση βοήθειας προς άλλους. Η έκθεση σε ευχάριστες οσμές έχει επίσης βρεθεί ότι βελτιώνει την απόδοση σε πολύπλοκες ή κουραστικές εργασίες. Από την άλλη πλευρά, η έκθεση σε δυσάρεστες οσμές μειώνει την κρίση και την υπομονή των εργαζομένων.

Οι έμποροι έχουν γενικά συμπεράνει ότι το να κάνουν τα προϊόντα να μυρίζουν όμορφα θα ενθαρρύνουν τον καταναλωτή να τα αγοράσει, αλλά η έρευνα έδειξε πραγματικά πόσο μεγάλη επιρροή μπορεί να έχει το άρωμα.

Η μελέτη «Τα προϊόντα Proustian προτιμώνται: Η σχέση μεταξύ των αναμνήσεων που προκαλούνται από τα αρώματα και της αξιολόγησης προϊόντων», εξέτασε τη σχέση μεταξύ των αρωμάτων και της αντίληψης των πελατών. Από τα αποτελέσματα διαπιστώθηκε ότι  προϊόντα συνδυασμένα με αρώματα που προκαλούσαν έντονες συναισθηματικές αναμνήσεις θεωρήθηκαν ανώτερα από τα ίδια προϊόντα των οποίων το άρωμα δεν προκαλούσε την ίδια συναισθηματική απόκριση. Το προϊόν που παρήγαγε τις πιο θετικές συναισθηματικές αναμνήσεις κρίθηκε από τους καταναλωτές ως το καλύτερο προϊόν και αυτό που θυμούνται καλύτερα. Αυτή η επίδραση του αρώματος όχι απλώς μπορεί να δημιουργήσει καλά συναισθήματα στους καταναλωτές, αλλά μπορεί  να επηρεάσει τη συμπεριφορά τους έτσι ώστε να θυμούνται και να αγοράζουν τα προϊόντα που τους προκαλούν τα συναισθήματα αυτά.

Η παροχή μιας ανώτερης πελατειακής εμπειρίας ξεκινά με τη συναισθηματική σύνδεση με τους πελάτες σας. Οι συναισθηματικές συνδέσεις μέσω του αρωματισμού μπορούν να ενώσουν την καρδιά των πελατών με την ψυχή μιας μάρκας. Ο αρωματισμός του χώρου σας είναι ένας ισχυρός τρόπος για να προσεγγίσετε τον πελάτη σε συναισθηματικό επίπεδο.